Vocabolario Dantesco Latino
www.vocabolariodantescolatino.it


[ visualizzazione standard - elenco voci ]
malignor, -atus sum, -ari (v.)

DEFINIZIONE:
1. agire con cattiveria o con ostilità (Conte).
Ep. V 6 Exsicca lacrimas et meroris vestigia dele, pulcerrima, nam prope est qui liberabit te de carcere impiorum; qui percutiens malignantes in ore gladii perdet eos, et vineam suam aliis locabit agricolis qui fructum iustitie reddant in tempore messis.
Ep. VII 15 Pudeat itaque in angustissima mundi area irretiri tam diu quem mundus omnis expectat; et ab Augusti circumspectione non defluat quod Tuscana tyrannis in dilationis fiducia confortatur, et cotidie malignantium cohortando superbiam vires novas accumulat, temeritatem temeritati adiciens.
FREQUENZA:

Ep. 2

INDEX LOCORUM:

malignantes, Ep. V 6
malignantium, Ep. VII 15

LOCUZ. E FRAS.:
VARIANTI E/O CONGETTURE:
CORRISPONDENZE:
Voce corrispondente nelle opere volgari di Dante:
Latino classico e tardoantico:
ampiamente att. nel lat. tardoant., cfr. ThLL s.v. malignor 1 e 2, vd. ad es. Sal 21, 17 concilium malignantium obsedit me (Bibliotheca Augustana); Sal 25, 5 Odivi ecclesiam malignantium et cum impiis non sedebo (Bibliotheca Augustana); Sal 36, 1 Ipsi David noli aemulari in malignantibus neque zelaveris facientes iniquitatem (Bibliotheca Augustana); Sal 93, 16 Quis consurget mihi adversus malignantes, aut quis stabit mecum adversus operantes iniquitatem? (Bibliotheca Augustana).
Latino medievale:

ampiamente att., cfr. Blaise mediev. s.v. malignor e DMLBS s.v. malignari; vd. ad es. Lanfranco di Pavia, De Corpore p. 127 Propterea traditus in reprobum sensum sanctam romanam ecclesiam vocas ecclesiam malignantium, concilium vanitatis, sedem Sathane (ALIM); Landolfo seniore, Hist. Mediol p. .77 Quo audito Arialdus et Landulfus laetabundi conscilio rimato, non tandum omnino a Deo donato, sed a malignantium iniquitatum fonte derivato, non Dei amore, sed invidia et odio onerato, non misericordia, sed ira et ambitione et vesania detestabili suffulto (ALIM); Pier della Vigna, Epist. 1.11, 3 Sed, cum aliter provisum fuerit in excelsis apud omnium conditorem, qui novit in abscondito consilia malignantium, rebus dissidentibus providit ad clamorem Christiani populi consulendum et disponet in Apostolica sede virum secundum cor suum, qui sui predecessoris erronea corrigat et malefacta reformet, totius mundi paci provideat et nos in maternam dilectionem Ecclesiae vivificet et reformet (ALIM). 

Lessicografi medievali:

Papias (s.v. malignor): Malignor, -aris, -atus malitiam peragitur (Mirabile).
Uguccione, M 76, 6 (s.v. melan): unde maligne -ius -me adverbium, et hec malignitas -tis et maligno -as, maligne facere vel potius malignum facere et molestare, et in eodem sensu invenitur malignor -aris deponens; quod autem dicitur malignus quasi male ignitus, ethimologia est (DaMA).
Balbi (s.v. malignus): a malignus derivatur maligno, -as, -avi, -are, idest maligne facere vel potius malignum facere et molestare. Et in eodem sensu invenitur malignor, -aris deponens et dicitur proprie malignus qui malicie votum vel opus peragit (Mirabile).

Commentatori danteschi:

NOTA:
Termine esclusivo delle Epistole. Lemma biblico, spesso att. al participio presente con valore sostantivato per indicare i malvagi (cfr. ThLL s.v. malignor 2 e Corrispondenze). D. impiega il v. 2 volte: in entrambe le occorrenze il v. è coniugato al participio presente con valore sostantivato e designa coloro che si oppongono al legittimo imperatore. Nei volgarizzamenti di Ep. V e Ep. VII il v. è tradotto rispettivamente con malvagi e maligni. 

AUTORE: Elena Vagnoni.
DATA REDAZIONE: 02.01.2022.