Vocabolario Dantesco Latino
www.vocabolariodantescolatino.it


[ visualizzazione standard - elenco voci ]
coheres, -edis (s.m.)

DEFINIZIONE:
1. coerede (Castiglioni-Mariotti), chi eredita insieme ad altri eredi.
Mon. III iii 10 Nec mirum, cum iam audiverim quendam de illis dicentem et procaciter asserentem traditiones Ecclesie fidei fundamentum: quod quidem nefas de oppinione mortalium illi summoveant qui ante traditiones Ecclesie in Filium Dei Cristum sive venturum sive presentem sive iam passum crediderunt, et credendo speraverunt, et sperantes karitate arserunt, et ardentes ei coheredes factos esse mundus non dubitat.
FREQUENZA:

Mon. 1

INDEX LOCORUM:

coheredes, Mon. III iii 10

LOCUZ. E FRAS.:
VARIANTI E/O CONGETTURE:
CORRISPONDENZE:
Voce corrispondente nelle opere volgari di Dante:
Latino classico e tardoantico:
tra i diversi signif. che il sost. possiede nel lat. class. si segnala il signif. tardoant. cristiano di «qui bona incorporalia accipit», specialmente rif. alla «hereditas aeternitatis, cuius christiani cum Christo participes fiunt» (vd. ThLL s.v. coheres 2 b).
Latino medievale:
si segnalano alcune occorrenze ritenute significative: Bernardo di Clairvaux, Epist. 146, 2 Me vero utere eius servo, conservo tuo, comite in via, coherede futuro in patria (LLT-A); Alessandro di Hales, Glossa Sent. III d. 1 n. 4 per redemptionem sumus coheredes Christi (LLT-B); Antonio da Padova, Sermones, Sermo in dominica VIII post Pentecosten 3, 14 Rogemus ergo, fratres carissimi, Patrem omnipotentem, ut nobis tribuat suam voluntatem facere, (…) quatenus ad aeternam hereditatem, quam nobis per coheredem nostrum, Iesum Christum, (…) compromisit, mereamur pervenire (LLT-B); Bonaventura, Comm. in Sent. III 10, 2, 3 illius (scil. Dei) sumus filii adoptivi, cuius Christus est Filius per naturam, eo quod sumus eius fratres et coheredes (LLT-B).
Lessicografi medievali:

Papias (s.v. cohaeres): Cohaeres coniunctus unius haereditatis (Mirabile).
Uguccione,
H 16, 19 (s.v. her): (…) coheres, simul cum alio heres, ut 'nos sumus heredes Dei, scilicet coheredes Christi' (DaMA).
Balbi (s.v. cohereo) = Uguccione (Mirabile).

Commentatori danteschi:

NOTA:

Hapax nel lat. dantesco. Il termine, che deriva da heres, nel lat. class. ha un signif. tecnico legale (vd. ThLL s.v. coheres 1); in età tardoant., poi, per impulso del cristianesimo sviluppa un signif. parallelo, indicando colui che eredita beni incorporei (vd. ThLL s.v. coheres 2 e Corrispondenze).

Il lat. mediev. fotografa la situazione del lat. tardoant.: coheres, infatti, è utilizzato sia nel senso tecnico class. che in quello cristiano; a quest’ultimo fa riferimento D. in Mon. III iii 10 (Chiesa-Tabarroni Mon. p. 164, n. ad loc. sottolinea come l’espressione sia legata a Rm. 8,17: «Si autem filii, et heredes: heredes, quidem Dei, coheredes autem Christi»).

AUTORE: Federica Favero.
DATA REDAZIONE: 24.04.2020.