Latino classico e tardoantico:
termine att. a partitre dall'età cristiana con il signif. di «incorruptela, incorruptio» (vd.
ThLL s.v.
incorruptibilitas 1): es.
Tert. Adv. Marc. 2, 16 Quia de appellatione sociantur — quanta erit diversitas divini corporis et humani sub eisdem nominibus membrorum, tanta erit et animi divini et humani differentia sub eisdem licet vocabulis sensuum, quos tam corruptorios efficit in homine corruptibilitas substantiae humanae quam incorruptorios in Deo efficit
incorruptibilitas substantiae divinae (
CC);
Iren. 5, 1, 1 Deus habet donationem
incorruptibilitatis;
Liberat. 19 Alios fecit... corrupticolas appellari, verum
incorruptibilitatis assertores phantasiastas.
Latino medievale:
si segnalano alcune occorrenze ritenute significative:
Rabano Mauro,
In Gen., I 8 Sic ergo et immortalis et incorruptibilis est condita caro primorum hominum, ut eamdem suam immortalitatem atque
incorruptibilitatem, per observantiam mandatorum Dei custodirent (
LLT);
Anselmo d’Aosta,
Orationes, 8 Exueras, misericors domine, vetustis pannis originalis peccati et indueras me veste innocentiae, promittens alteram
incorruptibilitatis (
LLT);
Alessandro di Hales,
Quaest. disp., q. 58, disp. 1,
membra 1-3, par. 36 In “corona” notatur aeternitas, quia non habet principium nec finem; quia est “de auro”, notatur
incorruptibilitas in nobilissimo: aurum enim incorruptibile est, et est nobilissimum metallum (
LLT);
Bonaventura,
Comm. in I Sent., d. 8,
pars 1, a. 2, q. 2 immutabilitas dicitur tripliciter: uno modo invariabilitas, alio modo
incorruptibilitas, et tertio modo invertibilitas (
LLT);
Raimondo Lullo,
Declaratio, 27 quia universalis intellectus, qui est in omnibus hominibus, est incorruptibilis, per cuius
incorruptibilitatem plures animae fieri non possunt (
LLT);
Guglielmo di Ockham,
In I Sent., d. 20, q. 1 sic intelligunt Sancti quando dicunt aequalitatem esse in divinis, et potentiam et aeternitatem et
incorruptibilitatem et huiusmodi, quia Deus vere est aeternus, creativus et sic de aliis (
LLT).
Commentatori danteschi:
Il termine appare in un numero limitato di casi nei commenti lat. alla
Commedia:
Chiose Ambrosiane ad Purg. XXIX 113
et ad Par. XXXI 14:
D'oro – Propter
incorruptibilitatem (
DDP).
Benvenuto da Imola ad Par. XXXI 13-15: angeli repraesentantur cum faciebus rubeis inflammatis ad figurandum ardentem amorem caritatis, quae est in ipsis angelis; et dicit: e l'ale d'oro, ad innuendam perfectam sapientiam angelorum, vel
incorruptibilitatem (
DDP).