Latino classico e tardoantico:
il sost. inizia a essere utilizzato con il signif. di
interruptio a partire dall'età tardoant.: es.
Heges. 5, 44, 2 eadem denuntiationis perseverantia... nulla obsecrationis
interpolatione (
CC);
Anian.
Chrysost. hom. 6, 2 ab ipsa
interpolatione lucendi stellae... novitas indicatur;
Ps. Rufin. In Os. 1, 2 quae cultura multis aetatibus sine
interpolatione permansit (
CC);
Iulian.
In lob 31, 21 quod semper ita... exercita sit virtus, ut numquam aliquid
interpolationis incurrerit (vd.
ThLL s.v.
interpolatio 3).
Latino medievale:
si segnalano alcune occorrenze ritenute significative:
Epist. variorum VI 20 mea sunt vota, ut vocatus vocatione secundum propositum Dei facta, etiam iuxta pusillitatem alicuius igniculi tui laborare in ecclesia Domini sabaoth sine ulla
interpolatione neque moreris neque ulla dilatione graveris (
MGH);
Odilone di Soissons,
Translatio 3 Rodoinus ait: «Gratias quidem omnipotenti Domino, pater inclite, habemus et agimus, quod, universis ab eo satis prospere concessis, salvum te et incolumem videre meruimus. Nempe et hoc noctu dieque, si nos exaudire dignatus sit, sine
interpolatione expostulavimus, etsi non nostro merito, quod nullum esse decernimus, tuae tamen fidei bono tuisque sacris meritis (…) hoc nobis concessum caelitus iocundamur (
MGH);
Aelredo di Rievaulx,
Spec. I 34 portavit etiam grave iugum infirmitatis ab ipsa adolescentia, qua cum usque ad extrema eius per octennium, ut reor, sine ulla
interpolatione paterno flagellasti affectu (
LLT-A);
Antonio da Padova,
Sermones,
In dominica XIII post pentecosten 1, 6 Huius (
scil. Christi) faciei claritas est dies una, sine
interpolatione illuminans civitatem Ierusalem, omnem superexcellens claritatem, ad quam ut pervenire mereamur rogemus Patrem (
LLT-B);
Bonaventura,
Serm. dom. 14, 14 In quo (
scil. lignum crucis) non habuit [Christus] ratione artitudinis ubi caput reclinaret nec ubi membra corporis appodiaret immo aliquando appodiabat se ad clavos pedum aliquando ad clavos manuum et ideo in omni hora sine
interpolatione vehementissime patiebatur (
LLT-A);
Elvico Teutonico,
De dilect. 20 Sicut per virtutem dispositivam continue sine
interpolatione se disponit ut suscipiat te suam vitam, sic tu per naturales potentias ad vitam tuam te dispone: quod si feceris, cum sufficienter te disposueris, animaberis, perficieris, compleberis (
LLT-B).