Hapax nel lat. dantesco (con oscillazione grafica arundo/harundo nel lat. class. e mediev.), utilizzato metonimicamente in Eg. IV 40 a indicare la fistula che Melibeo si sforza di suonare, dalla quale fuoriescono prodigiosamente musica e parole insieme. Il sost. ricorre in stretta connessione con l’agg. arundineus, a designare la canna di cui è costituito lo strumento (vd. arundineus in VDL e i lemmi della stessa famiglia semantica: calamus, canna, canneus, fistula, tibia in VDL). Questa valenza del termine registra varie att. nel lat. class. e mediev., ma non è distintiva della poesia pastorale: nella bucolica precedente a D., si trova solo in Verg. Ecl. VI 8; Calp. Ecl. I 18; Nemes. I 3.
Più abbondanti le att. successive, a partire da Giovanni del Virgilio, Eg. Muss. 130 «venit et auxilium complorat arundine dulci» (Poeti d’Italia); 280 «nunc datur ut querula solemur arundine sortem» (Poeti d’Italia); e ancora cfr. Petrarca, Buc. I 123 «promeritum modulabor harundine parva» (Poeti d’Italia); Boccaccio, Eg. III 86 «nunquid arundine versus / decantare decens vel non» (Poeti d’Italia); quindi, nella bucolica quattrocentesca, Pontano, Egl. II 13-14 «Fistula, dumque cadit fluitans sua reddit arundo, / et numeros et verba refert vocalis arundo» (Poeti d’Italia); III 26 «Nunc agedum, tenues calami, mea dulcis arundo» (Poeti d’Italia).
Isid. Orig. XVII vii 57: Arundo dicta quod cito arescat. Hanc veteres cannam vocaverunt; arundinem postea Varro dixit. Sciendum sane quod Latinum canna de lingua Hebraea sumpsit; apud eos enim calamus “canna” dicitur (Mirabile).
Papias (s.v. arundo): arundo canna dicta quod cito arescat. Augustinus: arundo scripturam significat quae eadem sic scribitur sicut sonum vocis linguae (Mirabile).
Uguccione, A 310, 12 (s.v. areo): Et ab areo hec arundo -nis, quia cito aret et proprie dicitur folium dependens, sed sepe simpliciter pro canna ponitur, unde arundineus -a -um (DaMA).
Balbi (s.v. arundo) = Uguccione (Mirabile).